Koty abisyńskie to jedna z najstarszych ras.

Historia rasy

Pierwotnie uważano, że kot ten pochodzi ze starej Abisynii (dzisiejsza Etiopia) i głoszono teorię, że są to koty, których przodkowie byli czczeni w starożytności przez Egipcjan.

Najnowsze badania, przeprowadzone przy użyciu nowoczesnej technologii genetycznej, dowodzą, że koty abisyńskie pochodzą z zupełnie innego obszaru, mianowicie południowoazjatyckich dżungli. Mutacja genu odpowiadająca za wzór na sierści, występujący u tej rasy kota, nie występuje bowiem ani na terenie Egiptu, ani zachodniej Afryki. Natomiast dzikie koty żyjące na wybrzeżach Oceanu Indyjskiego między Singapurem a Sri Lanką wykazują tę rzucającą się w oczy mutację genu i wynikające z niej wzory. Inne świadczące o pochodzeniu tych kotów poszlaki pochodzą z XIX wieku. Są nimi ryciny z angielskiego czasopisma felinologicznego przedstawiające koty o wyglądzie bardzo zbliżonym do dzisiejszych abisynów, zaopatrzone opisem „koty azjatyckie”. Przypuszczalnie te nakrapiane koty trafiły z handlarzami z Azji do Afryki, a stamtąd z oddziałami brytyjskich żołnierzy dostały się na Wyspy Brytyjskie, gdy opuszczali oni Afrykę Zachodnią w 1868 roku.

Właśnie tam, w Anglii konkretnie, w XIX wieku rozpoczęto celową hodowlę tej rasy, która wzbudzała niemałe zainteresowanie ze względu na rzucające się w oczy umaszczenie „agouti”. Ówczesne koty abisyńskie różniły się znacznie od obecnie znanych, gdyż do krzyżówek używano nie tylko abisyńczyków, ale także innych kotów krótkowłosych. Stąd też ówczesna rozpiętość barw – często w powracającej obecnie odmianie srebrzystej.

Kota abisyńskiego klasyfikuje się jako jedną z najstarszych uznanych ras. „Kot abisyński” w roku 1871 znalazł się na wystawie kotów w Crystal Palace i 11 lat później został rasą oficjalnie uznaną. Standard rasy został ustanowiony przez Harrisona Faira, ówczesnego prezesa angielskiego klubu felinologicznego. Do Stanów Zjednoczonych rasa dotarła niedługo po uznaniu w Europie i tam w roku 1911 zatwierdzona została przez CFA (Cat Fanciers’ Association).

W Europie praca nad rasą przebiegała swoim torem efektem czego są obecnie dwa typy kotów abisyńskich: – amerykański (uznany przez CFA) – jest bardziej smukły, posiada większe uszy ustawione z boku głowy, o głębszym kolorze, oraz – europejski (uznany przez FIFe) z mocniejszą budową, większą głową i mniejszymi uszami, a także z mniej intensywnym kolorem. Jednak wszystkie koty tej rasy zawsze posiadały i nadal posiadają, charakterystyczny abisyński ticking, który jest stałą cechą kotów abisyńskich, wymaganą w ich standardzie. Pokazuje się on od około 6 miesiąca życia kotka, jednak dopiero po około 2 latach wykształca się całkowicie. Same warianty barwne Abisyńczyków są jedyne w swoim rodzaju. Według związków hodowców akceptowalne są jedynie te barwy, które bazują na pigmencie zwanym eumelaniną — dba ona o silną absorpcję światła i wspiera ciemną pigmentację. 

Umaszczenie

W hodowlach najczęściej występują kocięta o zabarwieniu podstawowym niebieskim, sorrel, beżowo-płowym (fawn) oraz dziko umaszczone (ruddy według CFA).

• Dziko umaszczony – to pierwotne umaszczenie kota abisyńskiego przypomina ciepły brąz. Barwą podstawową jest tutaj ciemnomorelowy po ciemnopomarańczowy z czarnym tickingiem. Wszystkie inne kolory powstały za sprawą pierwotnego, dzikiego umaszczenia.
• Blau – określenie „blau” oznacza w tym przypadki nie tyle barwę niebieską, co intensywne zabarwienie w odcieniach szaro-niebieskiego. W gruncie rzeczy „blue” to rozcieńczone umaszczenie dzikie, wywołane mutacją genu odpowiedzialnego za intensywność koloru. Koty abisyńskie w umaszczeniu „blue” mają więc szaro-niebieskie futerko, włosy wykazują ciemnostalowoszare pręgi.
• Sorrel – takie umaszczenie to miedzianoruda barwa podstawowa z czekoladowobrązowym tickingiem. Według CFA nazywane również red. Nie można jednak umaszczenia „sorrel” mylić z czerwonym: „sorrel” powstało w wyniku mutacji genu odpowiedzialnego za czarny pigment.
• Fawn – z kolei „fawn” to umaszczenie będące rozcieńczonym umaszczeniem „sorrel”. Koty abisyńskie o tym umaszczeniu wykazują jasnokremową barwę podstawową z ciepłym, również kremowym lecz ciemniejszym odcieniem tickingu. Nos ma wówczas różową barwę.

Wygląd

Koty abisyńskie określane są nierzadko mianem mini-panter. Nie bez powodu oczywiście — koty te są szczupłe, długonogie, atletyczne i żywotne niczym dzikie pumy. Abisyny należą ponadto raczej do lżejszych kocich ras: samice ważą do 4 kg, samce do 5 kg. Otwarty, ciekawski charakter kotów abisyńskich wypisany jest na ich pyszczkach: Duże oczy w kształcie migdałów połyskują bursztynem, zielenią lub jasnym brązem. Najbardziej rzucające się w oczy jest jednak ich ciemna otoczka. Duże uszy zdradzają, że abisyńczyki to dobrzy słuchacze, zainteresowani całym swoim otoczeniem i swoją ludzką rodziną. Są osadzone daleko od siebie i szerokie u podstawy oraz lekko zaokrąglone na wierzchołku. Na ich tylnej części znajduje się charakterystyczne znakowanie na sierści nazywane „odciskiem kciuka Mahometa”. Głowa kota abisyńskiego jest klinowata, ma jednak delikatny kontur bez wyraźnie zarysowanego stopu i osadzona jest na szczupłej szyi. Długie nogi z owalnymi łapami oraz wąski (zwężający się ku górze) ogon dopełniają obrazu przywodzącego od razu na myśl aktywnego, zwinnego w ruchach kota. Sierść abisyna ze względu na niewielką ilość podszerstka jest niezwykle delikatna i miękka. Zwierzęta te posiadają jednak rozwiniętą kryzę na szyi, na barkach sierść jest nieco krótsza. Koty abisyńkie charakteryzuje nadzwyczaj ciekawe umaszczenie, które kojarzy się z sierścią dzikich królików. Tak zwany efekt agouti powstaje poprzez nieregularne zabarwienie każdego pojedynczego włosa kota, przez co na każdym z nich powstaje od 2 do 4 charakterystycznych prążków — mówi się wtedy o umaszczeniu pręgowanym. Pręgowanie (ticking) nie występuje jednak równomiernie na całym ciele, pręgowane są głowa, plecy, ogon i zewnętrzna strona nóg. Brzuch, klatka piersiowa i wewnętrzna strona nóg są natomiast w jednej brawie podstawowej.

Charakter

Koty Abisyńskie to orientalne na wskroś koty. Są czuje, aktywne i chętne do harców. Z ciekawością podążają za człowiekiem krok w krok i obserwują każdy jego ruch. Koty abisyńskie uchodzą za wyjątkowo inteligentne. Szczególnie chętnie oddają się zabawom z człowiekiem. Koty abisyńskie to towarzyskie zwierzęta, które chcą być blisko ze swoją ludzką rodziną, szybko i mocno się przywiązują i nie lubią być zostawiane same. Zaleca się więc zapewnienie kotu abisyńskiego towarzysza na stałe, najlepiej drugiego kota. Ponieważ jednak koty abisyńskie bywają wobec innych zwierząt dominujące, ich socjalizacja z domowym kompanem powinna zostać przeprowadzona jak najwcześniej, by ich wspólne życie układało się jak najlepiej. Doskonałym towarzystwem dla abisyńczyka będzie także jego brat lub siostra. Ze względu na łatwość kontaktu i całkowity brak agresji w krajach skandynawskich kot abisyński jest wykorzystywany do felinoterapii dzieci i dorosłych.

Zdrowie

Niestety, mimo że kot abisyński jest rasą pierwotną, wykazuje tendencje do określonych chorób dziedzicznych. Stosunkowo często odnotowuje się na przykład postępujący zanik siatkówki u kotów tej rasy. Popularnym pierwszym symptomem tej choroby jest ślepota zmierzchowa. W przypadku choroby dziedziczonej recesywnie zwykle od drugiego roku życia kot wykazuje problemy z widzeniem. Początek poważnej choroby zauważalny jest zwykle do około szóstego roku życia zwierzęcia. Dla wszystkich rasowych kotów regularne wizyty u weterynarza są koniecznością, by w porę rozpoznawać i zapobiegać rozwijaniu się schorzeń. U kotów abisyńskich stwierdzono ponadto niedobór kinazy pirogronianowej w czerwonych ciałkach krwi, co prowadzi do skrócenia się długości życia czerwonych ciałek, w konsekwencji czego może dojść do anemii. Życie kotka w takiej sytuacji uratować może transfuzja krwi, jednak niestety na sam niedobór kinazy pirogronianowej nie ma skutecznej terapii. Ponieważ jest to zjawisko dziedziczone recesywnie, zwierzęta rozrodowe same niekoniecznie chorują. Do niedoboru wspomnianego enzymu dojść może u kociąt dwóch osobników będących nosicielami genu.

Pielęgnacja

Poza tym koty abisyńskie to nieskomplikowane w pielęgnacji zwierzęta. Ich krótka sierść nie wymaga żadnej ponadprzeciętnej pielęgnacji. Naturalnie koniecznie są coroczne wizyty kontrolne u weterynarza, nie można wówczas zapomnieć także o szczepieniu przeciw określonym infekcjom, zwłaszcza przenoszonym przez pasożyty.

Kot abisyński jest bardzo towarzyski, łatwo nawiązuje kontakt zarówno z człowiekiem, jak i z innymi zwierzętami. Lekki, zwinny i ruchliwy jest doskonałym towarzyszem dla dzieci i dorosłych. Jego niespożyta energia i ciekawość powodują, że daje się sprowokować do każdej zabawy. Uczy się aportować drobne przedmioty i bawić małymi piłeczkami. Ponieważ jest bardzo ciekawski, wszędzie towarzyszy człowiekowi, sprawdzając, co się dzieje.